مراحل سرطان مثانه و درجات (گرید)

در این صفحه شما در مورد چگونگی توصیف رشد یا گسترش سرطان که توسط پزشک متخصص سرطان تهیه شده است و همچنین نحوه مشاهده شدن سلول های تومور در زیر میکروسکوپ خواهید آموخت. به این مرحله و درجه می گویند.

مرحله بندی سرطان چیست؟

مرحله بندی روشی برای توصیف محل قرارگیری سرطان، حمله یا گسترش آن و اینکه آیا سایر قسمت های بدن را تحت تاثیر قرار می دهد یا خیر، می باشد. پزشکان از آزمایش‌های تشخیصی برای پی بردن به مرحله سرطان استفاده می‌کنند، بنابراین مرحله‌بندی ممکن است تا زمانی که همه آزمایش‌ها تمام نشده باشد، کامل نباشد. دانستن مرحله به پزشک کمک می‌کند تا بهترین نوع درمان را توصیه کند، و می‌تواند به پیش‌بینی پیش‌آگهی بیمار، که شانس بهبودی است، کمک کند. شرح مراحل مختلفی برای انواع مختلف سرطان وجود دارد.

برای مراحل سرطان مثانه، مرحله بر اساس بررسی نمونه برداشته شده در طول برداشتن تومور مثانه از طریق پیشابراه (TURBT؛ به تشخیص مراجعه کنید) و فهمیدن اینکه آیا سرطان به سایر قسمت های بدن گسترش یافته است یا خیر، تعیین می شود.

این صفحه اطلاعات دقیقی در مورد سیستم مورد استفاده برای یافتن مرحله سرطان مثانه و گروه های مرحله سرطان مثانه، مانند مرحله II یا مرحله IV، ارائه می دهد.

• سیستم مرحله بندی TNM

• گروه های مرحله ای برای سرطان مثانه

• درجه (G)

سیستم مرحله بندی TNM

یکی از ابزارهایی که پزشکان برای توصیف مرحله استفاده می کنند، سیستم TNM است. پزشکان از نتایج آزمایشات و اسکن های تشخیصی برای پاسخ به این سؤالات استفاده می کنند:

• تومور (T): تومور اولیه چقدر بزرگ است؟ در کجا قرار دارد؟

• گره (N): آیا تومور به غدد لنفاوی گسترش یافته است؟ اگر گسترش یافته به کجا و چند تا؟

• متاستاز (M): آیا سرطان به سایر قسمت های بدن گسترش یافته است؟ اگر گسترش یافته به کجا و چقدر؟

نتایج برای تعیین مرحله سرطان برای هر فرد ترکیب می شوند.

 5 مرحله وجود دارد: مرحله 0 (صفر) و مراحل I تا IV (1 تا 4).

مرحله یک روش مشترک برای توصیف سرطان ارائه می دهد، بنابراین پزشکان می توانند برای برنامه ریزی بهترین درمان ها با یکدیگر همکاری کنند.

مرحله بندی می تواند بالینی یا پاتولوژیک باشد. مرحله بندی بالینی بر اساس نتایج آزمایشات انجام شده قبل از جراحی است که ممکن است شامل شرح حال، معاینات فیزیکی، اسکن تصویربرداری و بیوپسی باشد.

 مرحله بندی پاتولوژیک بر اساس آنچه بر اساس خود جراحی (مانند برداشتن کل مثانه) یافت می شود، از جمله نتایج معاینات فیزیکی، اسکن های تصویربرداری و بیوپسی است. به طور کلی، مرحله بندی پاتولوژیک بیشترین مقدار اطلاعات را برای پیش آگهی به تیم مراقبت های سلامت ارائه می دهد.

در اینجا جزئیات بیشتری در مورد هر بخش از سیستم TNM برای سرطان مثانه وجود دارد.

تومور (T)

با استفاده از سیستم TNM حرف T به اضافه یک حرف و/یا عدد (0 تا 4) برای توصیف اندازه و محل تومور استفاده می شود. مراحل همچنین ممکن است به گروه های کوچکتری تقسیم شوند که به توصیف تومور با جزئیات بیشتر کمک می کند.

 اگر بیش از 1 تومور وجود داشته باشد، حرف کوچک “m” (چندگانه) به دسته مرحله “T” اضافه می شود. اگر مرحله “T” با حرف کوچک “c” شروع شود، به این معنی است که تومور از نظر بالینی مرحله بندی شده است. اگر با حروف کوچک “p” شروع شود، به این معنی است که تومور از نظر پاتولوژیک مرحله بندی شده است.

اگر تومور بیمار برداشته شود، اطلاعات مرحله خاص تومور در زیر فهرست شده است.

تومور سرطان مثانه

TX: تومور اولیه قابل ارزیابی نیست.

T0 (T صفر): هیچ شواهدی از وجود تومور اولیه در مثانه وجود ندارد.

Ta: این به کارسینوم پاپیلاری غیرتهاجمی اشاره دارد. این نوع رشد اغلب در قسمت کوچکی از بافت یافت می شود که به راحتی با TURBT قابل برداشتن است.

Tis: این مرحله سرطان درجا (CIS) یا “تومور مسطح” است. این بدان معناست که سرطان فقط روی سطح مثانه یا نزدیک آن دیده می شود. پزشک همچنین ممکن است آن را سرطان مثانه غیر تهاجمی عضلانی، سرطان مثانه سطحی یا کارسینوم مسطح غیر تهاجمی بنامد. این نوع سرطان مثانه اغلب پس از درمان، معمولا به عنوان یک سرطان غیرتهاجمی دیگر در مثانه عود می کند.

T1: تومور به بافت همبندی (به نام lamina propria) که پوشش مثانه را از ماهیچه های زیر جدا می کند ، گسترش یافته است ،اما عضله دیواره مثانه را درگیر نمی کند.

T2: تومور به عضله دیواره مثانه گسترش یافته است.

• T2a: تومور به نیمه داخلی عضله دیواره مثانه گسترش یافته است که ممکن است به آن عضله سطحی گفته شود.

• T2b: تومور به عضله عمقی مثانه (نیمه بیرونی عضله) گسترش یافته است.

T3: تومور به بافت پری وزیکال (بافت چربی که مثانه را احاطه کرده است) رشد کرده است.

• T3a: همانطور که از طریق میکروسکوپ دیده می شود، تومور به بافت پری وزیکال رشد کرده است.

• T3b: تومور به صورت ماکروسکوپی به بافت پری وزیکال رشد کرده است. این بدان معنی است که تومور(ها) به اندازه ای بزرگ است که در طول آزمایش های تصویربرداری دیده شود یا توسط پزشک دیده یا احساس شود.

T4: تومور به هر یک از موارد زیر گسترش یافته است: دیواره شکم، دیواره لگن، پروستات یا وزیکول سمینال (لوله هایی که مایع منی را حمل می کنند)، یا رحم یا واژن.

• T4a: تومور به پروستات، وزیکول‌های سمینال، رحم یا واژن گسترش یافته است. برداشتن تومور با جراحی ممکن است هنوز در این مرحله امکان پذیر باشد.

• T4b: تومور به دیواره لگن یا دیواره شکم گسترش یافته است. برداشتن تومور با جراحی ممکن است در این مرحله امکان پذیر نباشد.

تومور لگنچه کلیه و حالب

TX: تومور اولیه قابل ارزیابی نیست.

T0 (T صفر): هیچ شواهدی از وجود تومور اولیه در لگنچه کلیه یا حالب وجود ندارد.

Ta: این به کارسینوم پاپیلاری غیرتهاجمی اشاره دارد. این نوع رشد اغلب در بخش کوچکی از بافت یافت می شود که به راحتی با برداشتن با آندوسکوپی قابل برداشتن است.

Tis: این مرحله سرطان درجا (CIS) یا “تومور مسطح” است.

T1: تومور به بافت همبند زیر پوشش لگنچه کلیه یا حالب گسترش یافته است.

T2: تومور به لایه عضلانی گسترش یافته است.

T3: تومور به چربی اطراف لگن (لایه‌های چربی اطراف کلیه)، به پارانشیم کلیه (بخشی از کلیه که خون را فیلتر می‌کند و ادرار می‌سازد) یا به چربی اطراف حالب رشد کرده است.

T4: تومور به اندام های مجاور یا لایه بیرونی چربی روی کلیه گسترش یافته است.

گره (N)

“N” در سیستم مرحله بندی TNM مخفف غدد لنفاوی است. این اندام های کوچک لوبیایی شکل به مبارزه با عفونت کمک می کنند. غدد لنفاوی نزدیک جایی که سرطان شروع شده است، در داخل لگن واقعی (که غدد لنفاوی هیپوگاستریک، ابتوراتور، ایلیاک، پری وزیکال، لگنی، خاجی و پیش خاجی نامیده می شوند)، غدد لنفاوی منطقه ای نامیده می شوند. به غدد لنفاوی در سایر قسمت های بدن، غدد لنفاوی دور گفته می شود.

غدد لنفاوی در سرطان مثانه

NX: غدد لنفاوی منطقه را نمی توان ارزیابی کرد.

N0 (N صفر): سرطان به غدد لنفاوی منطقه گسترش نیافته است.

N1: سرطان به یکی از غدد لنفاوی منطقه ای در لگن گسترش یافته است.

N2: سرطان به 2 یا چند غدد لنفاوی منطقه ای در لگن گسترش یافته است.

N3: سرطان به غدد لنفاوی common iliac که در پشت شریان های اصلی لگن، بالای مثانه قرار دارند، گسترش یافته است.

لگنچه کلیه و حالب

NX: غدد لنفاوی منطقه را نمی توان ارزیابی کرد.

N0 (N صفر): سرطان به غدد لنفاوی منطقه گسترش نیافته است.

N1: سرطانی به اندازه 2سانتی متر یا کوچکتر در یک گره لنفاوی  است.

N2: سرطان در یک گره لنفاوی بزرگتر از 2 سانتی متر است یا به بیش از 1 غدد لنفاوی گسترش یافته است.

متاستاز (M)

“M” در سیستم TNM توصیف می کند که آیا سرطان به سایر قسمت های بدن گسترش یافته است که به آن متاستاز می گویند.

متاستاز سرطان مثانه

M0 (M صفر): بیماری متاستاز نداده است.

M1: متاستاز وجود دارد.

• M1a: سرطان فقط به غدد لنفاوی خارج از لگن گسترش یافته است.

• M1b: سرطان به سایر قسمت های بدن  گسترش یافته است.

لگنچه کلیه و حالب

M0 (M صفر): بیماری متاستاز نداده است.

M1: متاستاز وجود دارد.

گروه های مرحله ای سرطان مثانه

پزشکان مرحله سرطان مثانه را با ترکیب طبقه بندی های T، N و M تعیین می کنند (به بالا مراجعه کنید).

مراحل سرطان مثانه

مرحله 0a

این یک سرطان اولیه است که فقط در سطح پوشش داخلی مثانه یافت می شود. سلول های سرطانی با هم گروه بندی می شوند و اغلب می توان آنها را به راحتی برداشت. سرطان به عضله یا بافت همبند دیواره مثانه حمله نکرده است. به این نوع سرطان مثانه، کارسینوم اروتلیال پاپیلاری غیرتهاجمی (Ta, N0, M0) نیز گفته می شود.

مرحله 0is

این مرحله از سرطان که به عنوان تومور مسطح یا کارسینوم درجا (CIS) نیز شناخته می شود، تنها در پوشش داخلی مثانه یافت می شود. به سمت قسمت توخالی مثانه رشد نکرده و به لایه ضخیم ماهیچه یا بافت همبند مثانه  گسترش نیافته است(Tis, N0, M0). این سرطان همیشه یک سرطان با درجه بالا است (به “درجات” زیر مراجعه کنید) و یک بیماری تهاجمی در نظر گرفته می شود زیرا می تواند منجر به بیماری مهاجم عضلانی شود.

مرحله I

سرطان در طول پوشش داخلی مثانه رشد کرده و به لامینا پروپریا وارد شده است. به لایه ضخیم عضله در دیواره مثانه یا به غدد لنفاوی یا سایر اندام ها  گسترش نیافته است (T1، N0، M0)

مرحله II

سرطان به دیواره عضلانی ضخیم مثانه گسترش یافته است. به آن سرطان مهاجم یا سرطان مهاجم عضلانی نیز می گویند. تومور به بافت چربی اطراف مثانه نرسیده و به غدد لنفاوی یا سایر اندام ها  گسترش نیافته است (T2، N0، M0).

مرحله III

سرطان در سراسر دیواره عضلانی به لایه چربی بافت اطراف مثانه (بافت پری وزیکال ) یا به پروستات یا رحم و واژن گسترش یافته است. یا سرطان به غدد لنفاوی منطقه گسترش یافته است.

• مرحله IIIA: تومور در بافت پری وزیکال رشد کرده یا به پروستات، رحم یا واژن گسترش یافته است، اما به غدد لنفاوی یا سایر اندام ها گسترش نیافته است  (T3a، T3b، یا T4a؛ N0؛ M0). یا، سرطان به یک غدد لنفاوی منطقه ای گسترش یافته است (T1 تاT4a ، ، N1 M0 )

• مرحله IIIB: سرطان به 2 یا بیشتر غدد لنفاوی منطقه ای یا به غدد لنفاوی common iliac  گسترش یافته است.(T1تا T4a ،N2یا N3 ،M0 )

مرحله IV

تومور به دیواره لگن یا دیواره شکم گسترش یافته است یا سرطان به غدد لنفاوی خارج از لگن یا سایر قسمت های بدن گسترش یافته است.

• مرحله IVA: تومور به دیواره لگن یا دیواره شکم گسترش یافته است اما به سایر قسمت های بدن گسترش نیافته است (T4b، هرN ، ، M0). یا، سرطان به غدد لنفاوی واقع در خارج از لگن (هر نوع T، هرN ،  M1a) گسترش یافته است.

• مرحله IVB: سرطان به  سایر قسمت های بدن  گسترش یافته است (هر T، هرN، M1b).

مراحل سرطان لگنچه کلیه و حالب

مرحله a0: این یک سرطان اولیه است که فقط در سطح پوشش داخلی لگنچه کلیه یا حالب یافت می شود. سلول های سرطانی با هم گروه بندی می شوند و اغلب می توان آنها را به راحتی برداشت . به این نوع سرطان، کارسینوم پاپیلاری غیر تهاجمی (Ta, N0, M0) نیز گفته می شود.

مرحله is 0: این مرحله از سرطان که به عنوان تومور مسطح یا کارسینوم درجا (CIS) نیز شناخته می شود، تنها در پوشش داخلی لگنچه کلیه یا حالب (Tis, N0, M0) یافت می شود.

مرحله I: سرطان به داخل پوشش داخلی لگنچه کلیه یا حالب رشد کرده است. سرطان به غدد لنفاوی یا سایر قسمت های بدن گسترش نیافته است (T1، N0، M0)

مرحله II: سرطان به عضله پشت پوشش داخلی لگنچه کلیه یا حالب گسترش یافته است. سرطان به غدد لنفاوی یا سایر قسمت های بدن گسترش نیافته است  (T2، N0، M0).

مرحله III: سرطان از عضله عبور کرده و وارد چربی اطراف کلیه یا حالب یا پارانشیم کلیه شده است. سرطان به غدد لنفاوی یا سایر قسمت های بدن  گسترش نیافته است (T3، N0، M0)

مرحله IV: تومور به اندام های مجاور یا به لایه بیرونی چربی کلیه(T4  ،Nx یاN0 ،M0 ) حمله کرده است، یا سرطان غدد لنفاوی را درگیر کرده است (هرT ،، N1یاN2 ،M0 )، یا متاستاز دوردست وجود دارد. (هر T، هرN ،  M1).

سرطان عود کننده

سرطان عود کننده سرطانی است که پس از درمان بازگشته است. اگر سرطان عود کند، دور دیگری از آزمایشات برای اطلاع از میزان عود انجام خواهد شد. این آزمایش‌ها و اسکن‌ها اغلب مشابه آزمایش‌هایی هستند که در زمان تشخیص اولیه انجام می‌شوند.

درجه (G)

پزشکان همچنین این نوع سرطان را با درجه آن (G) توصیف می کنند. این درجه نشان می دهد که سلول های سرطانی در زیر میکروسکوپ چقدر شبیه سلول های سالم هستند. پزشک بافت سرطانی را با بافت سالم مقایسه می کند. بافت سالم معمولاً حاوی انواع مختلفی از سلول ها است که در کنار هم قرار گرفته اند.

 اگر سرطان شبیه به بافت سالم به نظر برسد و گروه بندی سلولی متفاوتی داشته باشد، آن را “متمایز” یا “تومور درجه پایین” می نامند. اگر بافت سرطانی بسیار متفاوت از بافت سالم به نظر برسد، به آن « ضعیف تمایز یافته» یا «تومور درجه بالا» می گویند.

بسیاری از جراحان اورولوژی درجه تومور را بر اساس احتمال عود یا رشد و گسترش سرطان طبقه‌بندی می‌کنند که پیشرفت نامیده می‌شود. آنها اغلب درمان را بر اساس درجه و با استفاده از دسته های زیر برنامه ریزی می کنند:

•    درجه کم. این نوع سرطان ممکن است عود کند.

• درجه بالا. احتمال عود و رشد این نوع سرطان بیشتر است.

با مجوز کالج جراحان آمریکا، شیکاگو، ایلینوی استفاده می شود.

 منبع اصلی و اولیه برای این اطلاعات کتابچه راهنمای مرحله‌بندی سرطان AJCC، ویرایش هشتم (2017) است که توسط انتشارات بین‌المللی Springer منتشر شده است.