سرطان مثانه چیست؟

مثانه یک عضو توخالی در لگن است که ادرار را قبل از خروج از بدن در حین ادرار کردن ذخیره می کند. این عملکرد، مثانه را به بخش مهمی از دستگاه ادراری تبدیل می کند.

دستگاه ادراری از کلیه ها، حالب ها و مجرای ادرار تشکیل شده است. لگنچه کلیه قسمتی قیف مانند از کلیه است که ادرار را جمع آوری کرده و به حالب می فرستد. حالب لوله ای است که از هر کلیه به مثانه می رود. مجرای ادرار لوله ای است که ادرار را از بدن خارج می کند. غده پروستات نیز بخشی از دستگاه ادراری است. مثانه مانند سایر قسمت های دستگاه ادراری با لایه ای از سلول ها به نام یوروتلیوم پوشیده شده است.

 این لایه سلولی از ماهیچه های دیواره مثانه که عضله پروپریا نامیده می شوند توسط یک نوار نازک فیبری به نام lamina propria جدا می شود.

سرطان مثانه زمانی شروع می‌شود که سلول‌های سالم در پوشش مثانه – معمولاً سلول‌های اروتلیال – تغییر می‌کنند و خارج از کنترل رشد می‌کنند و توده‌ای به نام تومور را تشکیل می‌دهند. سلول های اروتلیال  لگنچه کلیه و حالب و مجرای ادرار را نیز می پوشانند.

 سرطانی که در لگنچه کلیه و حالب ایجاد می شود نیز نوعی سرطان ادراری در نظر گرفته می شود و اغلب به آن سرطان مجرای ادراری فوقانی می گویند. در بیشتر موارد، درمان آن تقریباً مانند سرطان مثانه است و در این راهنما توضیح داده شده است. تومور می تواند سرطانی یا خوش خیم باشد. تومور سرطانی ،بدخیم است، به این معنی که می تواند رشد کند و به سایر قسمت های بدن گسترش یابد. تومور خوش خیم به این معنی است که تومور می تواند رشد کند اما گسترش نمی یابد.تومورهای خوش خیم مثانه بسیار نادر هستند.

انواع سرطان مثانه چیست ؟

نوع سرطان مثانه به نحوه مشاهده شدن سلول های تومور در زیر میکروسکوپ بستگی دارد. 3 نوع اصلی سرطان مثانه عبارتند از:

• کارسینوم اروتلیال

کارسینوم اروتلیال (یا UCC) حدود 90 درصد از تمام سرطان های مثانه را تشکیل می دهد. همچنین 10 تا 15 درصد از سرطان های کلیه تشخیص داده شده در بزرگسالان را تشکیل می دهد. در سلول های ادراری که مجرای ادرار را پوشانده اند شروع می شود. کارسینوم اروتلیال در گذشته کارسینوم سلول انتقالی یا TCC نامیده می شد.

• سرطان سلول های سنگفرشی

(squamous cell) سلول های اسکواموس در پوشش مثانه در پاسخ به تحریک و التهاب گسترش می یابند. با گذشت زمان، این سلول ها ممکن است سرطانی شوند. کارسینوم سلول اسکواموس یا همان سنگفرشی حدود 4 درصد از کل سرطان های مثانه را تشکیل می دهد.

• آدنوکارسینوما

این نوع حدود 2 درصد از تمام سرطان های مثانه را تشکیل می دهد و از سلول های غدد ایجاد می شود.

انواع دیگری از سرطان مثانه وجود دارد که کمتر شایع هستند، از جمله سرطان میکروپاپیلاری، پلاسماسیتوئید، سرطان سارکوماتوئید مثانه، و سرطان سلول های کوچک مثانه . سارکوم مثانه اغلب در لایه های چربی یا ماهیچه ای مثانه شروع می شود. سرطان سلول های کوچک مثانه یک نوع نادر از سرطان مثانه است که احتمالاً به سایر قسمت های بدن گسترش می یابد.

راه های دیگر برای توصیف سرطان مثانه

سرطان مثانه علاوه بر نوع سلولی آن، ممکن است به عنوان غیر تهاجمی،  تهاجمی غیر عضلانی یا  تهاجمی عضلانی توصیف شود.

• غیر تهاجمی. سرطان مثانه غیر تهاجمی شامل کارسینوم پاپیلاری غیرتهاجمی و کارسینوم درجا (CIS) است. کارسینوم پاپیلاری غیرتهاجمی رشدی است که در بخش کوچکی از بافت یافت می‌شود و به راحتی برداشته می‌شود.

 به این مرحله Ta می گویند.

 CIS سرطانی است که فقط روی یا نزدیک سطح مثانه یافت می شود که به آن مرحله Tis می گویند. برای اطلاعات بیشتر به مراحل و درجه ها مراجعه کنید.

•  تهاجمی غیر عضلانی. سرطان مثانه  تهاجمی غیر عضلانی معمولاً فقط به لایه لامینا پروپریا رشد می کند و نه به عضله، که مرحله I نیز نامیده می شود.

 سرطان  تهاجمی غیر عضلانی  ممکن است سرطان سطحی نیز نامیده شود، اگرچه این اصطلاح کمتر مورد استفاده قرار می گیرد زیرا ممکن است نادرست باشد چون نشان می دهد که سرطان جدی نیست.

• تهاجمی عضلانی. سرطان مثانه تهاجمی عضلانی به عضله دیواره مثانه و گاهی اوقات به لایه های چربی یا بافت های اطراف یا اندام های خارج از مثانه رشد میکند.

توجه به این نکته مهم است که سرطان مثانه  تهاجمی غیر عضلانی پتانسیل گسترش به عضله مثانه یا سایر قسمت های بدن را دارد. علاوه بر این، همه انواع سلولی سرطان مثانه می توانند از طریق فرآیندی به نام متاستاز فراتر از مثانه به سایر مناطق بدن گسترش یابند.

اگر تومور مثانه به اندام های اطراف مانند رحم، واژن، غده پروستات و/یا ماهیچه های مجاور گسترش یافته باشد، به آن بیماری پیشرفته موضعی می گویند. سرطان مثانه  اغلب به غدد لنفاوی در لگن گسترش می یابد.

 اگر به کبد، استخوان ها، ریه ها، غدد لنفاوی خارج از لگن یا سایر قسمت های بدن گسترش یافته باشد، سرطان  متاستاتیک نامیده می شود. این با جزئیات بیشتر در مراحل و درجه ها توضیح داده شده است.

منبع : تایید شده توسط هیئت تحریریه Cancer.Net، 12/2021